Wścieklizna to bardzo niebezpieczna, śmiertelna choroba. Groźna dla wszystkich zwierząt stałocieplnych. Objawia się zapaleniem mózgu.

Przyczyny

Chorobę wywołuje wirus wścieklizny. Obecnie, na terenie Polski, głównymi nosicielami i jednocześnie rezerwuarem tej choroby, są lisy. Do lat czterdziestych dwudziestego wieku, rolę tę odgrywały psy. Jednak powszechne szczepienia wyeliminowały psa jako głównego nosiciela wścieklizny. Wirus wścieklizny jest stosunkowo nieodporny na działanie czynników zewnętrznych. W wyschniętej ślinie traci zakaźność w ciągu kilku godzin. Jest bardzo wrażliwy na podwyższoną temperaturę, promienie słoneczne jak również na powszechnie stosowane środki dezynfekcyjne, detergenty i mydło.
Najbardziej podatne na zakażenie wścieklizną są zwierzęta mięsożerne (lisy bardziej niż psy). Znacznie bardziej odporne są roślinożerne i ludzie.
Psy wydalają zarazek głównie ze śliną, nawet dwa tygodnie przed pierwszymi objawami choroby. Siewstwo trwa do śmierci zwierzęcia. Do zarażenia dochodzi w wypadku pokąsania.

Objawy i przebieg choroby

Wścieklizna najczęściej zaczyna się 4 tygodnie po pokąsaniu. Ale okres inkubacji choroby może trwać od tygodnia do roku, w skrajnych przypadkach.
Wścieklizna ma trzy stadia, które jednak mogą płynnie przechodzić jedno w drugie.
Stadium pierwsze. Trwa ono od kilku godzin do trzech dni. Pies przestaje jeść i pić. Zaczyna się zachowywać dziwnie i nieprzewidywalnie. Zwierzęta dotychczas płochliwe stają się ufne. Przyjazne człowiekowi – zaczynają go unikać, chować się. Psy stają się niespokojne, warczą, szczekają bez powodu, wylizują ranę po pokąsaniu. Wzrasta temperatura ciała. Źrenice są rozszerzone, trzecia powieka może wypadać.
Stadium drugie. Może ono trwać od 1 do 7 dni. Jest to okres wzmożonego niepokoju zwierzęcia. Ma ono wystraszone spojrzenie z nierówno rozszerzonymi źrenicami. Pies staje się agresywny, jest w bezustannym ruchu, może połykać różne niejadalne rzeczy (np. kamienie), rzucać się na ludzi, inne zwierzęta, przedmioty. Szczeka bez powodu, czasami wyje. Bardzo często ucieka z domu i potrafi pokonać naprawdę duże odległości, biegnąc bez celu. W miarę postępów choroby pojawiają się problemy z koordynacją ruchów, orientacją, napady drgawek.
Stadium trzecie. Niepokój psa przechodzi w stan wyczerpania organizmu. Dochodzi do porażeń kolejnych organów (krtani, żuchwy itd. – pies staje się niemy), a to prowadzi do niewydolności oddechowej, śpiączki i wreszcie śmierci.
Często zdarza się też tzw. wścieklizna cicha. Brak w jej przebiegu fazy agresji i pobudzenia. Po pierwszych objawach, pies staje się apatyczny, nie je i nie pije. Ma nierównomiernie rozszerzone źrenice, wypadnięte trzecie powieki, „tępe” spojrzenie, może zezować. Postępujące porażenia powodują opadnięcie żuchwy, ochrypły głos, toczenie śliny i wreszcie prowadzą do śmierci.
Niezwykle rzadko zdarza się przewlekła postać wścieklizny lub wręcz wyzdrowienie.